Podsumowanie: pacjenci z zaćmą powinni mieć możliwość wyboru zaawansowanych technologicznie soczewek i pokrywać tylko koszt inkrementalny (różnicę miedzy kosztem standardowej, wewnątrzgałkowej soczewki monofokalnej, a kosztem soczewki zaawansowanej technologicznie) ich wszczepiania, bez jednoczesnej utraty prawa do refundacji kosztów podstawowej procedury usunięcia zaćmy. Takie podejście promowałoby innowacje, bez jednoczesnego powodowania wpływu na budżet płatnika publicznego. Nowoczesne soczewki eliminują konieczność użycia korekcyjnych okularów, co dodatkowo zmniejsza potencjalny wpływ na budżet systemu ochrony zdrowia. Podejście takie stosowane jest już Holandii, Czechach i Niemczech.
Tło.
Pacjenci z zaćmą mają do wyboru dwie możliwości:
- Zabieg z użyciem standardowej soczewki (tzw. wewnątrzgałkowej, na stałe umieszczanej wewnątrz oka). Takie rozwiązanie zazwyczaj zmusza pacjenta do korzystania z okularów korekcyjnych po operacji.
- Zabieg z wykorzystaniem nowoczesnej (zaawansowanej technologicznie) soczewki wewnątrzgałkowej , która jednocześnie koryguje krótkowzroczność; w rezultacie, pacjent nie musi już korzystać z okularów po zabiegu.
Ponieważ zazwyczaj to pacjent z własnej kieszeni pokrywa koszt zakupu okularów, wydaje się logiczne, aby dać mu wybór między korzystaniem z okularów a zastosowaniem zaawansowanej technologicznie soczewki wewnątrzgałkowej. Niedawno prawo wyboru pomiędzy podstawową technologią (standardowy zabieg usunięcia zaćmy plus okulary) a bardziej zaawansowaną technologicznie opcją (zaawansowana technologicznie soczewka wewnątrzgałkowa bez konieczności korzystania z okularów) uzyskali pacjenci z Holandii, Czech i Niemiec. Jednakże, we wszystkich trzech krajach pacjenci muszą sami płacić za bardziej zaawansowane opcje. Taka zmiana legislacyjna daje pacjentom dostęp do nowoczesnych technologii bez powodowania wpływu na budżet płatnika publicznego.
Kluczowe argumenty:
- Umożliwienie pacjentom wyboru pomiędzy zewnętrznymi pomocami okulistycznymi (okulary) a wszczepianą pomocą (zaawansowane soczewki) nie powoduje wpływu na budżet płatnika.
- Poprzez umożliwienie dokonywania wyboru między okularami a nowoczesnymi soczewkami wewnątrzgałkowymi, rządy ułatwiają pacjentom prowadzenie bardziej aktywnego stylu życia (np. uprawianie sportów), dzięki możliwości pozbycia się okularów na zawsze.
- Operacje usunięcia zaćmy są źródłem istotnych korzyści w systemie ochrony zdrowia- należą do najbardziej efektywnych kosztowo procedur. Udowodniono ich istotny i bezpośredni wpływ zarówno na jakość życia pacjenta, jak i ograniczenie ilości upadków u osób w starszym wieku.
- Dopuszczenie współpłacenia za soczewki nie prowadzi do żadnych dodatkowych kosztów ani dla płatnika publicznego, ani dla pacjentów, którzy nie życzą sobie skorzystania z bardziej zaawansowanych technologicznie soczewek
- Jeśli rząd uważa, że zabieg wszczepienia soczewki wymaga nieznacznie więcej czasu, niż standardowa operacja, pacjenci mogą pokryć także podwyższony koszt procedury. Dzięki temu, również koszty samej procedury nie wpływają na budżet płatnika.
- Dopuszczenie współpłacenia za inkrementalną różnicę w kosztach odmiennych wariantów świadczenia- przy jednoczesnym utrzymaniu refundacji podstawowego wariantu- daje pacjentom efektywne prawo do podejmowania racjonalnych wyborów, co z kolei realizuje dyrektywę UE dotyczącą trans granicznej opieki zdrowotnej. Alternatywą byłby model refundacji „wszystko albo nic”; takie rozwiązanie oznaczałoby jednak ograniczenie prawa i dostępu do nowoczesnych metod terapeutycznych dla tych pacjentów, których stać na pokrycie kosztu inkrementalnego, ale nie kosztu całej procedury.
- Podejście oparte na wyborze pacjenta jest technologicznie neutralne, a jednocześnie przyjazne innowacjom. Brak takiego podejścia oznacza stawianie barier krótkowzrocznym pacjentom z zaćmą w dostępie do nowoczesnych technologii i promowanie technologii starszych, o bardziej ugruntowanej pozycji (np. okularów korekcyjnych).
- Kilka krajów europejskich już promuje podejście oparte o wybór pacjenta, dopuszczając współpłacenie za zaawansowane soczewki wewnątrzgałkowe stosowane w leczeniu zaćmy:
- W Czechach, reforma systemu ochrony zdrowia z 2011r. dopuściła pokrywanie przez pacjenta inkrementalnego kosztu w przypadku zaawansowanych technologii. Raport Medical News wskazuje, że w roku 2012 znacząco wzrosła w Czechach liczba pacjentów domagających się użycia soczewek zaawansowanych technologicznie.
- W Holandii, płatnik publiczny zalegalizował współpłacenie za soczewki multifokalne w oparciu o wybór pacjenta w październiku 2011r.
- W Turcji, opłaty pacjenta za zaawansowane technologie medyczne umożliwia prawo z 21 stycznia 2012r. Pacjenci podlegający powszechnemu ubezpieczeniu mają prawo korzystać za dopłatą z nowoczesnych soczewek wewnątrzgałkowych zarówno u świadczeniodawców publicznych, jak i prywatnych.
- W Niemczech, prawo pozwalające pacjentom dokonywać wyboru między mniej lub bardziej zaawansowanymi technologicznie soczewkami wprowadzono 1 stycznia 2012r.
- W najbliższym czasie podobne rozwiązania mają być wprowadzone we Francji i Hiszpanii.
Zalecenia na przyszłość
Agendy rządowe odpowiedzialne za organizacje systemu publicznej opieki zdrowotnej, powinny rozważyć, jakie zmiany prawne i organizacyjne są niezbędne w ich krajach, aby umożliwić pacjentom z zaćmą podejmowanie racjonalnych wyborów technologii medycznych opartych o rzetelną informację.
Słowa kluczowe: Kluczowe argumenty, na przyszłość, pacjenci, podsumowanie, zaćma